กบฎสาเกียดโง้งเกิดในปี 2360 หรือเมื่อ 200ปีที่แล้ว ตรงกับสมัย รัชกาลที่สอง พื้นที่กบฎคือบรเวณฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง แขวงจำปาสัก
หัวหน้ากบฎชื่อสา แม่เป็นลาว พ่อเป็นข่า มีบ้านเรือนที่บ้านหนองบัว ไม่ห่างจากเมืองจำปาสักนัก ต่อมาได้บวชจนมีคนนับถือว่ามีอาคมและระลึกชาติได้ว่าเมื่อชาติก่อนเป็นขุนเจื๋อง วีรบุรุษของข่าและอีกหลายกล่มชาติพันธุ์ในลุ่มแม่น้ำโขง ต่อมาสาพระสาได้เลนส์มาอันหนึ่งเมื่อส่องแสงอาทิตย์ก็สามารถจุดไฟได้ พระสาบอกชาวบ้านว่าเทวดาให้มาเป็นกระจกวิเศษ เขาจึงมีอำนาจที่จะเผาโลกได้ ชาวบ้านยิ่งนับถือ
สาเหตุของกบฎเกิดจากการกดขี่ทางชนชาติ ชาวลาวชอบรวมกลุ่มันมาตีข่า จับข่าไปเป็นทาส ข่ามีน้อยกว่าและมีหลายกลุ่มย่อยซึ่งไม่ค่อยจะถูกกันด้วยจึงกลายเป็นเหยื่อของคนลาว นอกจากนี้ข่ายังต้องเสียส่วยเป็นทองให้กับเจ้าเมืองลาวด้วย ต่อมาเมื่อลาวตกเป็นประเทศราชของไทย ในปี 2322 ลาวต้องเสียส่วยให้ไทย ลาวจึงมาไล่เบี้ยเอากับข่า และยังหักเอาส่วนใหญ่เข้ากระเป๋าเจ้าเมืองกรมการเมืองด้วย ข่าจึงต้องเสียส่วยหนักเป็นสองเท่า ความทุกข์ยากดังกล่าวคือสาเหตุหลักของกบฏครั้งนี้
พระสาได้ชักชวนชาวข่าหลายเผ่ามาร่วมต่อสูได้ถึง 6000 คนยกกำลังมายึดเมืองจำปาสักได้อย่างง่ายดายและเผาเสียด้วย
รัชกาลที่สามทรงทราบจึงมีรับสั่งให้เมืองเวียงจันทน์และโคราชไปปราบ เจ้าอนุวงศ์ กษัตริย์เวียงจันทน์จึงให้เจ้าราชบุตรโย้ไปปราบ การปราบเป็นไปอย่างรุนแรง ในการรบที่ริมแม่น้ำแห่งหนึ่งข่าถูกทหารลาวฆ่าตายจนน้ำแดงเป็นสีเลือด
ข่าจำนวนมากถูกจับตัว ส่วนหนึ่งส่งมาที่ กทม. รัชกาลที่สองทรงขังพระสาเอาไว้ตลอดชีวิต ส่วนเชลยที่เหลือให้ไปตั้งบ้านเรือนที่บางบอนรอยต่อระหว่างเขตธนบุรีกับสมุทรสาคร ปัจจุบันถูกกลืนเป็นไทยไปหมดแล้ว
ปัญหาข่าต่อมาได้กลายเป็นเหตุหนึ่งที่นำไปสู่กบฎเจ้าอนุวงศ์ในสมัยต้นรัชกาลที่สาม
ที่มาภาพ https;encrypte_tbn0.gstatic.com
ที่มา สุวิทย์ ธีรศาศวัต . ประวัติศาสตร์อีสาน 2322-2488 เล่ม 2 หน้า 177 (ขอนแก่น. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ม.ข.2557)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น