งานไหมขอนแก่น

งานไหมขอนแก่นเป็นงานไหมที่ใหญ่ที่สุดของไทย เดิมเรียกว่างานกาชาดซึ่งจัดในต้นฤดูหนาวเพราะชาวนาเกี่ยวข้าวแล้วมีเงินมาเที่ยว อากาศไม่ร้อนฝนไม่ตกทำให้สะดวกทั้งการเดินทางและสินค้าที่วางขายไม่เสียหาย

ต่อมาในปี 2522 นายเภอเปือยน้อย ได้จัดประเพณีผูกเสี่ยวระหว่างคนเพศเดี่ยวกัน คนที่ผ่านการทำพิธีนี้จะเป็นเพื่อนกัน คอยช่วยเหลือกันจนตาย ทางจังหวัด้เห็นว่าประเพณีนี้ดีควรรักษาไว้

ในปี 2523 จึงยกระดับและนำมารวมกับงานไหมเป็นงานไหมและประเพณีผูกเสี่ยวเรื่อยมาจนปัจจุบัน แต่ราว5ปีที่ผ่านมาทางผู้จัดเงานได้เชิญเพื่อนบ้านมาขายผ้าและการแสดงทางวัฒนธรรมของประเทศ ปีนี้มีลาว เขมร วียดนาม พม่า และจีนส่งสินค้าและการแสดงทางวัฒนธรรมบนเวที

ในงานปีนี้จัดในวันที่ 29 พย.60-10 ธค.60 มีร้านมาขายสินค้าราวๆ 700 ร้าน มีการทำพิธีผูกเสี่นวในวันที่29 มีการประกวดบายสีส่วนการแสดงพื้นบ้านบนเวทีมีทุกคืน

สำหรับสินค้ามีจากภาคอีสารราว60-70% ที่เหลีอมาจากภาคอื่นและประเทศอื่น สินค้าราว60% เป็นอาหารทั้งสำเร็จรูปและทำร้อนๆ ผลไม้ ที่เหลือเป็นเสื้อผ้า และข้าวของเครื่องใข้ในบ้าน

ค่าที่ ร้านขนาดราว 3×4 เมตรเสีย 4000 บาทตลอดงาน 14 วัน แต่พวกมาตั้งในศาลาประชาคมเสีย9000บาทต่อร้าน/14วัน แต่ในเต๊นท์ติดแอร์มีสองเต๊นท์ เต๊นท์นานาชาติ ร้านที่อยู่ในนี้เป็นร้านที่เจ้าภาพเชิญมามีของลาว จีน เขมร เวียดนาม พม่า และไทยมีราว 20-30 ร้านพวกนี้ไม่เสียค่าที่ อีกเต๊นท์ที่ติดแอร์เสียค่าที่ 12,000 บาท ต่อ 14 วัน ผ้าไหมที่ขายในสองเต๊นท์นี้คุณภาพสูง ราคาไม่แพง

มาดามของผู้เขียนชอบซื้อผ้าไหม ผมจึงถามว่าไหมอีสานของจัวหวัดใดฝีมือเยี่ยมสุด เธอบอกว่า ไหมแพรวา บ.โพน กาฬสินธุ์  แต่ราคาก็สูงสุดด้วย แต่ถ้าผืนที่ฝีมือพอกัน ผ้าไหมสุรินทร์ถูกกว่า อันดับ2 ไหม บ.เขว้า ชัยภูมิ อันดับ 3  ไหมชนบท ผมดูแล้วอันดับ 2 กับ3 ฝีมือดีใกล้เคียงกันมาก ปีนี้มาดามก็ซื้อผ้าไหมชนบท 2 ผืนๆละ 4000 บาท อีกผืน 2800 บาท

นอกจากไหม 4 จังหวัดที่ว่า ยังมีไหมจากจังหวัดอื่นและผ้าฝ้ายมากมายมาวางขาย ราคาไม่แพง
งานไหมที่จัดมา 27 ปี ผู้เขียนได้เห็นมาตั้วแต่ปี 2524 ทุกปี ได้เห็นการพัฒนาฝีมือทั้งการดีไซน์ลวดลาย สี ความประณีตในการทอ พัฒนาขึ้นเรื่อยๆและตลาดก็กว้างขึ้นไปขายที่งาน OTOP ที่เมืองทอง และร้านโอทอปของจ้งหวัดต่างๆ และงานกาชาดฯลฯ

อ่านเพิ่มเติม »

วัดพระธาตุหนองบัว อุบลราชธานี

วัดพระธาตุหนองบัว ตั้งอยู่ใน อ.เมือง อุบลราชธานี สร้างในปี 2498 สร้างจำลองเจดีย์พุทธคยาในวาระฉลอง  25 พุทธศตวรรษ แต่เสร็จสมบูรณ์ในปี 2512 ขนาดกว้าง 17 เมตร สูง 57 เมตร บรรจุพระบรมสาริกธาตุ ภายในยังสร้างเจดีย์สำคัญ เช่น พระธาตุดอยตุง พระธาตุดอยสุเทพ พระธาตุแช่แห้ง ขนาดเล็ก ผนังและเพดานสร้างลวดลายปิดทองวิจิตรยิ่งนัก

วัดนี้มีพื้นที่ 50 ไร่เศษ ห่างจากศากลางจังหวัดไปทางเหนือราว 5 กม.

อ่านเพิ่มเติม »

วัดป่ากุง บุโรพุทโธ แห่งอีสาน

วัดป่ากุง หรือวัดประชาคมวนาราม ตั้งอยู่ที่ อ.ศรีสมเด็จ จ.ร้อยเอ็ด ห่างจากตัวเมืองร้อยเอ็ด ไปตามถนนสายวาปีปทุม  20 กม.แล้วเลี้ยวขวาไปทาง อ.ศรีสมเด็จอีก 9 กม.ถึงวัด ซึ่งอยู่ไม่ห่างจากที่ว่าการอำเภอ

ไฮไลท์ของวัดนี้คือมหาเจดีย์ซึ่งเกิดจากในปี 2531หลวงปู่ศรี มหาวีโร พระเกจิสำคัญสายวิปัสนาของอีสาน ท่านไปดูงานที่บรมพุทโธ ในเกาะชวา บรมพุทโธเป็นพุทธสถานที่สำคัญและใหญ่ที่สุดในอินโดนีเซียสมัยโบราณ หลวงปู่ศรี ได้ส่งสถาปนิกและช่างไปจำลองบรมพุทโธมาสร้างในอีสานมีผู้มีจิตศรัทธาและคนที่นับถือในหลวงปู่ได้บริจาคเงินสร้างมหาเจดีย์ 40 ล้านบาท

เริ่มก่อสร้าง 5 มีนาคม 2547  สร้างเสร็จ 3 พฤกษภาคม 2549 มหาเจดีย์สร้างด้วยหินทราย มี 7ชั้น มีภาพพุทธประวัติแกะสลักบนหินทรายอย่างสวยงามรอบๆฐานเจดีย์ ยอดเจดีย์ทำด้วยทองคำหนัก 110  กก. และ บรรจุพระบรมสาริกธาตุของพระพุทธเจ้า

บริเวณวัดมีต้นไม้ใหญ่ร่มรื่นมากสมเป็นวัดป่า น่าไปเที่ยวและไหว้พระนะครับ

อ่านเพิ่มเติม »

วัดสระกำแพงใหญ่ ศรีสะเกษ

วัดสระกำแพงใหญ่ อยู่ใน อ.อุทุมพรพิสัย จ.ศรีสะเกษ มีมีสิ่งน่าสนใจที่สุดคือมีปราสาทสระกำแพงใหญ่ซึ่งเป็นปราสาทโบราณที่ใหญ่ที่สุดในจ.ศรีสะเกษ

ปราสาทนี้สร้างตามแบบของศิลปขอมที่เรียดว่า ศิลปะบาปวน  บาปวนเป็นชื่อของปราสาทขอมซึ่งเป็นต้นแบบของการสร้างปราสาทขอมในเมืองไทยอีกหลายแห่ง อาทิ ปราสาทเมืองต่ำ จ.บุรีรัมย์ ปราสาทพนมวัน จ.นครราชสีมา ปราสาทเปือยน้อย จ.ขอนแก่น กู่กาสิงห์ และกู่พระโกณา จ.ร้อยเอ็ด ปราสาทภูเพ็ก จ.สกลนคร

นักประวัติศาสตร์ศิลป์กำหนดช่วงศิลปะแบบบาปวนอยู่ในช่วง พ.ศ.1550-1620 ซึ่งตรงกับสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1(1549-1593)และรัชสมัยพระเจ้าอุทัยทิตย์วรมันที่2(1593-1609)

ในปราสาทสระกำแพงใหญ่มีอาคารสร้างด้วยหินทราย 6 หลัง ตรงกลางมี3 หลัง ทางขวามี 2 หลัง เรียกว่าบรรณาลัยคือห้องสมุด แสดงให้เห็นว่าขอมเป็นชาติที่ให้ความสำคัญมากในเรื่องความรู้ และคนไทยในสมัยก่อนรัชกาลที่หก ก็ยกย่องภาษาขอม คนที่บวชเรียนนอกจากต้องผู้ภาษาไทยแล้วยังต้องรู้ภาษาขอมเพื่อที่จะอ่านคัมภีร์ทางพุทธศาสนาและคาถาต่างๆที่บันทึกเป็นภาษาขอมได้ ภาษาไทยที่พ่อขุนรามคำแหงทรงให้นักปราชญ์คิด รวมทั้งตัวเลข ก็นำมาจากภาษาขอมเป็นส่วนใหญ่

อาคารทางซ้ายในปราสาทมีหลังเดียว วัสดุหลักที่ใช้ก่อสร้างปราสาททั้งหมดส่วยใหญ่เป็นหินทรายหินทราย

ในปัจจุบัน ในวัดยังมีสิ่งคัญคือหลวงพ่อหิน อายุนับพันปีซึ่งคนในแถบนี้นับถือว่าศักดิ์สิทธิ์มักมาบนให้ท่านช่วยเสมอๆ หลวงพ่อหินอยู่ในวิหาร ทางซ้ายมือใกล้ประตูวัด อยู่นอกปราสาท

นอกจากนี้ยังมีรูปปั้นของพระเกจิดังของเมืองไทยตั้งอยู่รอบวิหารหลวงพ่อหินด้วย

ผู้เขียนหน้าปราสาทแถวกลาง

นาคห้าเศียรทำด้วยหินทราย นาคเป็นวัตว์ที่คนในลุ่มน้ำโขงนับถือมากสร้าวไว้เฝ้าปราสาท

อ่านเพิ่มเติม »

ไหหินภาค 2

ผมที่ทุ่งไหหิน หน้าโลงหิน(ถ่ายเมื่อ26กค.2549)

ผมต้องเขียนเรื่องไหหินอีกครั้งหนึ่ง หลังจากเขียนเรื่องนี้เมื่อ เดือนกรกฎาคม 2560 เพราะได้อ่านบทความในสารคดี ฉบับ ตค.2560 หน้า40-49 ของ รชฏ มีตุวงศ์ เป็นบทความเรื่องไหหินที่ดีที่สุดที่เคยอ่านมา หลายท่านไม่มีโอกาสได้อ่านวารสารนี้ ผมจึงขอนำมาเล่าอย่างสรุปอีกที

ผู้สร้างไหหินในลาวคือชาวขมุหรือข่าซึ่งเป็นคนที่มีชีวิตในลาวไทยตั้งแต่สมัยหินถึงปัจจุบัน นี่เป็นความเห็นของ ศ.ปรานี วงษ์เทศ ม.ศิลปากร ซึ่งผมเห็นด้วย เพราะคนกลุ่มนี้เก่งเรื่องถลุงเหล็กมีภาพขมุที่ฝรั่งพบในลาวตีเหล็กในสมัย ร.4-5 การสร้างโลงจากหินต้องใช้เหล็กสกัด

แหล่งที่มีหินที่เอามาทำโลงหินมักอยู่ไม่ห่างจาก พื้นที่ซึ่งจะตั้งโลง บาง พื้นที่ห่างไป1-2กม. แต่แหล่งที่ผลิตโลงอันใหญ่สุดและเป็นเหมือนพระเอก (หนักราว 15 ตัน ขนาด 2×2.5 เมตร) มาจากภูเค็ง ซึ่งห่างไปทางตะวันตกเฉียงเหนือ 9 กม.หินที่ใช้ 88% เป็นหินทราย ที่เหลือเป็นหินกรวด หินปูน

วิธีขนไหหินมาอาจใช้เรือแพ ช้าง ถ้าไม่ใหญ่ใช้แรงคน

พื้นที่ไหหินกระจายอยู่ในแขวงเชียงขวางมากที่สุด แขวงหลวงพระบางมีเพียงเล็กน้อยที่ภูคูน โดยกระจายราวๆ100กลุ่ม มีไหหินมากกว่า 2000ใบ ในพื้นที่ราว5500 ตารางกิโลเมตร

แหล่งที่เป็นไฮไลท์ของไหหินคือแหล่งที่ 1 ซึ่งมีไหหินใหญ่ที่สุดตั้งอยู่ซึ่งใครที่มาทุ่งไหหินต้องไปชมรวมทั้งผมด้วย มีไหหิน339 ใบแต่แหล่งที่มีไหหินมากที่สุดอยู่ที่บ้านป่าแก้ว เมืองแปก แขวงเชียงขวาง มี 371 ใบ

มีนักโบราณคดีหลายคนขุดตรงใกล้ไหหิน พบภาชนะดินเผาใส่กระดูกที่เอามาจากไหหิน นี่คือประเพณีการฝังศพครั้งที่ 2 คือครั้งที่1 ใส่ในไหหิน จนเนื้อเน่าเปื่อยเหลือแต่กระดูก หลายปีต่อมาจึงเอากระดูกนั้นมาใส่หม้อดินฝังครั้งที่สอง ซึ่งผมเคยเห็นการฝังครั้งที่2 ตอนไปวิจัยเผ่าข่าเลิง(กะเลิง)ในอ.คำชะอี น.มุกดาหารเมื่อราว20กว่าปีที่แล้ว

รชฏ ยังได้ค้นคว้าต่อไป พบว่าในแขวงหัวพันหรือซำเหนือ มีวัฒนธรรมหินตั้งของคนสมัยหินโดยการสร้างแท่งหินเป็นจำนวนมาก แต่ยังไม่ได้ทำเป็นโลงเพียงตั้งไว้ตรงที่ฝังศพ

รชฏ ยังพบว่าในภาคเหนือของเมืองไทยมีความเชื่อในเรื่องการฝังศพในยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่พบในจ.เชียงรายและพะเยาซึ่งที่น่าสนมากคือที่ดอยวง ดอยเวียง ต.ป่าแดด อ.แม่สรวย จ.เชียงรายมีไหหิน ทรงสี่เหลี่ยมขนาด 1×1.3 ม. อายุ 3000-5000 ปี ส่วนที่ อ.พาน อ.เทิง อ.เชียงของ จ.เชียงราย อ.เมือง จ.พะเยา มีหินตั้ง ปักตรงที่ฝังศพ นี่คงเป็นยุคต้นๆของวัฒนธรรมหินตั้งในไทย ส่วนในลาวทุ่งไหหินเป็นพัฒนาการขั้นที่สองคือสร้างโลงหินเพื่อใส่ศพเป็นการฝังครั้งที่ 1 เพื่อรอเวลาฝังครั้งที่ 2 ไม่กี่ปีต่อมา

น่าจะมีนักโบราณคดีทำวิจัยต่อที่ดอยวง ดอยเวียง เชียงรายนะครับ

ผมกับดร.เบ็ญจวรรณ นาราสัจจ์และดร.ดารารัตน์ เมตตาริกานนท์หน้าโลงหินที่ใหญ่มี่สุดในทุ่งไหหิน(ถ่ายเมื่อ26กค.2549)

อ่านเพิ่มเติม »

วัดโอกาส นครพนม

วัดโอกาส เป็นอีกวัดหนึ่งของนครพนม ที่เก่าแก่ สวยงามและศักดิ์สิทธิ์ วัดนี้สร้างในพ.ศ.1994 หรือเมื่อกว่า 500 ปีมาแล้ว ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาในปี 2181 เดิมชื่อว่าวัดพระศรีบัวบานพระเจ้าติ้ว เพราะมีพระพุทธรูปสร้างด้วยไม้ติ้ว บุทองคำหนัก 30 บาท

ชาวเมืองนี้นับถือว่าท่านศักดิ์สิทธิ์ช่วยดับทุกข์และสร้างความร่มเย็น และโอกาสดีๆให้ผู้มากราบไหว้ ต่อมาชาวบ้านจึงเรียกว่าวัดโอกาส  แต่อีกกระแสร์หนึ่งที่ชื่อนี้เพราะวัดนี้มีข้าโอกาสคือไพร่ที่พระเจ้าแผ่นดินพระราชทานให้กับวัดนี้เพื่อดูแลวัดให้สะอาด ช่วยซ่อมแซมศาสนสถาน และถ้าวัดมีที่ดินที่อาจติดวัดหรือห่างวัด ข้าโอกาสจะได้เพาะปลูกในที่วัด พอได้ผลผลิตก็นำผลผลิตส่วนหนึ่ง (ราว10%) มาถวายวัดเหมือนเป็นค่าเช่า ข้าโอกาสไม่ต้องถูกบ้านเมืองเกณฑ์แรงงานเหมือนไพร่ชนิดอื่น ยกเว้นเวลาเกิดศึกสงครามจะถูกเกณฑ์ไปรบเหมือนไพร่ชนิดอื่น ข้าโอกาสนี้จะสืบต่อจากรุ่นพ่อสู่ลูก

วัดนี้สมัยก่อนมีข้าโอกาสหนึ่งหมู่บ้านดูแล (แต่วัดพระธาตุพนมมีข้าโอกาสหรือข้าวัดหลายหมู่บ้านดูแล) ระบบนี้เลิกไปเมื่อ ร.5 ทรงตรา พรบ.เลิกไพร่และทาสในปี 2448

ผู้เขียนหน้าโบสถ์วัดโอกาส(พย.59)

ผู้เขียนหน้าประตูโบสถ์อันวิจิตร(พย.2559)

ประตูโบสถ์อันวิจิตร

สามภาพหลัง หน้าต่างไม้สลักอันวิจิตร

อ่านเพิ่มเติม »

วัดมหาธาตุ นครพนม

วัดมหาธาตุเป็นอีกวัดหนึ่งของจ.นครพนมที่สวยงาม เก่าแก่ แต่คนส่วนมากไม่รู้จักเพราะนักท่องเที่ยวมีเวลาน้อยถ้ามาจ.นครพนมก็จะต้องมาไหว้แต่พระธาตุพนม ที่จริงวัดมหาธาตุอยู่ในตัวเมืองนครพนมนี่เอง ในขณะที่พระธาตุพนมอยู่ห่างจากเมืองนครพนมลงไปทางใต้ราว 50 กม.ที่พักก็ไม่สะดวกเท่าพักในเมืองนครพนม

วัดมหาธาตุตามป้ายประวัติที่ทางวัดทำไว้ระบุว่าวัดนี้สร้างใน พ.ศ.1150 ถ้าข้อมูลนี้ถูกต้องวัดนี้มีอายุกว่า 1400 ปี รุ่นใกล้เคียงกับพระธาตุพนม  แต่ไม่ระบุว่าใครสร้าง เดิมชื่อวัดมิ่งเมือง แต่เนื่องจากมีพระธาตุของพระอรหันต์และธาตุของชาวบ้านสร้างไว้ในวัดเป็นจำนวนมาก ชาวบ้านจึงเรียกวัดนี้ว่า วัดธาตุ

ในปี 2463 จึงมีการสร้างพระธาตุเลียนแบบพระธาตุพนมองค์เก่าที่ถล่มไปในปี2518 แต่ขนามย่อมกว่าคือสูง 24 เมตรสร้างเสร็จและสมโภชในปี 2465 และนำพระธาตุพระอรหันต์มาบรรจุเหมือนเดิมและเรียกว่าพระธาตุนคร นับแต่นั้นมาก็ตั้งชื่อเสียใหม่ว่าวัดมหาธาตุ

วัดนี้ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขง องค์พระธาตุนครอยู่ห่างจากแม่น้ำราว40 เมตร ด้านตะวันออกมีถนนและทางเดินอันสวยงามสำหรับชมวิวทิวเขาฝั่งลาวที่งดงามมากและวิวแม่น้ำโขง ชาวเมืองนิยมมาเดินและวิ่งบนทางเดินยาวเป็นกิโลเมตรขนานไปกับแม่น้ำโขง

แผ่นป้ายจารึกประวัติวัดมหาธาตุ

พระธาตุนครถ่ายเมื่อ พย.2559

ผู้เขียนหน้าพระธาตุนคร พย.2559

พระอุโบสถวัดมหาธาตุ พย.2559

พระประธานในพระอุโบสถวัดมหาธาตุ พย.2559

อ่านเพิ่มเติม »

พระธาตุเชิงชุม: ศูนย์รวมพระพุทธบาทสี่พระพุทธเจ้า

พระธาตุเชิงชุมเป็นพระธาตุที่เก่าแก่และสำคัญที่สุดของจ.สกลนคร

ตามตำนานกล่าวว่า พระพุทธเจ้าได้เสด็จมายังพื้นที่ลุ่มแม่น้ำโขงกับพระอานนท์และทรงประทับรอยพระบาทไว้หลายแห่งซึ่งในปัจจุบันคือพระพุทธบาทบัวบก พระพุทธบาทโพนแพง พระพุทธบาทเวินปลา และยังเสด็จมาที่ภูกำพร้าซึ่งต่อมาจะมีการสร้างพระธาตุพนม พระองค์เสด็จมาที่ริมหนองหานหลวงตรงภูน้ำลอดเชิงชุม เป็นชัยภูมิที่เป็นมงคลเนินที่น้ำไม่ท่วม ปัจจุบันมีตาน้ำขนาดกว้างราว 2 เมตรยาว 2.5 เมตร มีน้ำใสตลอดเวลามีทางน้ำใต้ดินยาวมากเชื่อมกับสระพังทองริมหนองหานหลวง พระองค์ทรงตรัสกับพระอานนท์ว่าตรงนี้เคยมีพระพุทธเจ้าในกัลป์ก่อนๆคือพระกกุสันธะ พระโกนาคมะ พระกัสสปะ ได้เคยเสด็จมาและประทับรอยพระบาทไว้ พระองค์จึงประทัยรอยพระบาทไว้เป็นรอยที่สี่ พระเจ้าสวรรณพิงคารแห่งเมืองหนองหานหลวงทรงทราบก็เกิดความศรัทธาเลื่อมใสมากทรงถอดมงกุฏทองและเครื่องประดับถวายเป็นพุทธบูชากับทรงสร้างเจดีย์ครอบไว้

กษัตริย์และเจ้าเมืองสมัยต่อมาได้เสริมต่อจนพระธาตุสูงเท่าที่เห็นในปัจจุบัน
 
นักประวัติศาสตร์และนักโบราณคดีมีความเห็นว่าพระธาตุเชิงชุมคงจะสร้างขึ้นหลังพระธาตุพนมคือหลังพ.ศ.1200 รูปทรงก็คล้ายคลึงแต่มีขนาดเล็กกว่าพระธาตุพนม

พระธาตุเชิงชุมอยู่ริมหนองหาน ถนนเจริญเมือง อ.เมือง เป็นสถานที่ท่องเที่ยวและพุทธสถานที่พุทธศาสนิกชนและนักท่องเทียวต้องมาไหว้เพื่อความเป็นสิริมงคล

ผู้เขียนได้มาไหว้พระธาตุเชิงชุมเมื่อ 21 ตค. 2560  เห็นว่าวัดนี้มีพระธาตุที่เก่าแก่สวยงาม มีสระบัวที่ออกดอกสะพรั่งงดงามมาก มีสิงห์ตั้งเรียงรายกับพระยานาคคู่เฝ้าพระธาตุดูสง่างามน่าเกรงขาม
มีที่จอดรถกว้างขวาง

พระธาตุเชิงชุมถ่ายเมื่อ21 ตค.60

พระยานาคซึ่งคนลุ่มแม่น้ำโขงนับถือ สร้างเพื่อให้พิทักษ์พระธาตุ

พระองค์แสนซึ่งชาวบ้านนับถือมาก ช่วงนี้กำลังบูรณะอาคารที่ประดิษฐานพระประธาน

ผู้เขียนหน้าพระประธาน

ประตูไม้สลักได้งดงาม

สิงห์เฝ้าพระธาตุสง่างามและน่าเกรงขาม

สระบัวหน้าวัดบานสะพรั่งงดงามมาก

อ่านเพิ่มเติม »